Gedaan met de rust
Impostermannetje is terug van weggeweest
Oké, voordat we beginnen met de inhoud, eerst even een update over mijn piekerbrein. Kennen jullie het impostermannetje nog? Het leek er even op dat hij op vakantie was, maar deze week is hij weer teruggekomen. Ik ben namelijk begonnen met het beantwoorden van mijn deelvragen en dat betekent: conclusies trekken. Nou, voor Erik (ik heb hem maar een naam gegeven, leek me wel zo netjes als hij hier toch blijft wonen) is dit hét perfecte moment om terug te komen.
Elke keer als ik wilde beginnen met typen, hield Erik me tegen (dit schijnt een ding te zijn onder piekeraars, maar daarover later meer). Terwijl de cursor rustig bleef knipperen, kwam ik alleen maar meer vast te zitten in het gevecht met mijn eigen gedachten.
Want aan de ene kant wist ik dat ik prima conclusies kon trekken op basis van wat ik al wist (zeker als meerdere mensen hetzelfde hadden benoemd). Maar de piekerkant van mijn brein fluisterde: "Zodra het op papier staat, is het definitief. Weet je het echt zeker? Zou je niet nog wat meer onderzoek doen?" Na een staarwedstrijd met mijn scherm is het uiteindelijk is het toch gelukt om iets op papier te zetten. Zo ontstaat er langzaam een allereerste versie van het eerste deel van de scriptie.
Maar goed, terug naar de inhoud, want dat had ik jullie vorige week beloofd. Ik zal jullie even meenemen in deelvraag 1 (wat is de huidige situatie rondom piekeren bij jongeren). Deze vraag bestaat tot nu toe uit twee onderdelen:
Een korte samenvatting van wat piekeren is
Hoe jongeren piekeren ervaren.
Ik ga nu niet uitleggen wat piekeren is want dat weten jullie als het goed is al. 😉
Zoals ik vorige week al zei, heb ik heel wat mensen gesproken via interviews en co-creaties. Maar voordat ik daarover begin: hoe zit het eigenlijk met de landelijke cijfers over piekeren bij jongeren?
Wat zeggen de cijfers?
Het CBS heeft in 2021 een onderzoek gedaan naar welzijn en stress bij jongeren. Daaruit bleek dat 51,3% van de jongeren regelmatig stress ervaart op minstens een gebied, zoals school of de toekomst (beide bekende piekerthema's). Daarnaast gaf 72,7% aan te piekeren als een gevolg van stress te ervaren.
Verder zijn er niet heel veel Nederlandse metingen waar zo direct naar piekeren wordt gevraagd. Daarom heb ik breder gekeken naar het algemene mentale welzijn van jongeren tussen de 18 en 25 jaar.
Een voorbeeld hiervan is het Verwey-Jonker Instituut. Zij hebben in 2024 een factsheet uitgebracht waarin cijfers staan die tussen 2014 en 2022 zijn verzameld door het CBS, het HBSC, de Gezondheidsmonitor en de Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs.
Uit deze gegevens blijkt dat in 2022, 20% van de jongeren tussen de 18 en 25 jaar kampte met psychische klachten. Dit is een lichte daling ten opzichte van 2021. Ook blijkt dat 44% van de studenten op het HBO en VO last heeft van psychische klachten. Dit is hoger dan bij de totale groep van de jongvolwassenen. Ook is er een verschil te zien tussen mannen en vrouwen. Zo heeft 27% van de jongvolwassen vrouwen last van psychische klachten tegenover 13% van de jongvolwassen mannen.
Dit zie je ook terug in de cijfers van het CBS. Daar gaf 65,1% van de jonge mannen aan te piekeren, tegenover 80,4% van de jonge vrouwen. Het lijkt er dus op dat vrouwen vaker last hebben van piekeren en mentale klachten dan mannen.
Hoe ervaren jongeren piekeren zelf?
Naast de cijfers wilde ik natuurlijk weten hoe jongeren piekeren écht ervaren. Daarom heb ik tot nu vijf studenten van verschillende opleidingen en leeftijden geïnterviewd en organiseerde ik twee co-creatiesessies met CMD-studenten. De centrale vragen: 'Wat betekent piekeren voor jou?' en 'Wat zou je er nog over willen weten?'.
Ik heb de afgelopen weken allerlei manieren gehoord om piekeren te omschrijven. De een noemde zichzelf zenuwachtig, andere overthinkers. Ook termen als stress, angst, paniek en je druk maken kwamen voorbij. Maar zodra ze hun antwoorden verder toelichten kwam het op hetzelfde neer, namelijk: negatieve gedachtes die zich blijven herhalen en vaak over situaties die ze niet onder controle hebben.
Verder gaven ze aan dat ze vaak pas achteraf bewust zijn van hun gepieker. En de gevolgen? Die kwamen me ook bekend voor uit eerder onder onderzoek: slecht slapen, stress, een onrustig gevoel en verminderde concentratie.
Bij de piekerthema's zag ik wel een interessant verschil tussen de interviews en de co-creaties. Bij de interviews werd school het vaakst genoemd, terwijl het bij de co-creaties vaker ging over sociale interacties.
Waar ik het eerder over had (hoe mijn piekermannetje me tegenhield bij het starten met mijn scriptie) dat bleek ook herkenbaar voor veel studenten die ik sprak. Tijdens de interviews en co-creaties hoorde ik vaker dat ze dingen uitstellen of vermijden, simpelweg omdat hun eigen gedachten hen overtuigen dat ze het niet durven of niet kunnen.
Al deze inzichten hebben me weer laten zien dat piekeren echt niet een klein dingetje is. Want als je fysiek ziek wordt van je eigen gedachten, dan is dat toch meer dan zomaar een "stop toch eens met dat gepieker" probleem.
En nu?
Nu ik al deze informatie hier heb opgeschreven en Erik zich redelijk rustig heeft gehouden, heb ik er iets meer vertrouwen in dat de scriptie ook wel goed gaat komen. Volgende keer vertel ik jullie meer over wat studenten nog willen weten over piekeren en hoe dat aansluit op mijn volgende deelvraag.
Podcast-tip
Nog op zoek naar iets interessants om te luisteren dit weekend? Dan heb ik een aanrader: de podcast Sidekick Stories, met als gast Filip Raes (ook wel bekend als de piekerprofessor van België). In deze aflevering gaat het (hoe kan het ook anders) over piekeren, specifiek binnen de onderwijscontext. Perfect passend bij mijn project! Je hoort ervaringen van studenten én krijgt praktische tips voor zowel studenten als docenten.
Veel luisterplezier en nog een fijn weekend allemaal.